Gündəlik həyatda istifadə olunan say sistemləri

B.e.ə III əsrdə,yunan alimi Arximedin əsərlərində şərh edilən və bu gün geniş istifadə olunan mövqeli onluq say sistemi eramızın VI əsrində Hindistanda daha da mükəmməlləşmişdir.Hind alimləri bu sistemə sıfrı daxil etmi,ərəblər isə təkmilləşdirmiş və müasir şəklə gətirmişlər.İstifadə olunan işarələr:0,1,2,3,4,5,6,7, 8,9 ərəb rəqəmləri adlanır.
XVI əsrdə Belçika alimi S.Steven onluq kəsrlərin ərəb rəqəmləri ilə yazılması sistemini daha da universallaşdırmışdır.
Qeyd edək ki,müasir mövqeli say sistemi orta əsr Avropasına italiyalı tacirlər tərəfindən gətirilmiş,onlar isə öz növbəsində bu say sistemini müsəlmanlardan götürmüşlər.
Hazırda 2-lik, 8-lik, 12-lik, 16-liq, 60-lıq və s.mövqeli say sistemlərindən istifadə edilir.Belə fərz edirlər ki,ilk mövqeli (altmışlıq) say sistemindən, 60 rəqəmin köməyilə

nömrələmədən qədim Vavilionda istifadə edilmişdir.Maraqlıdır ki,bu gün də 60-liq say sisteminin qalıqlarından istifadə edilir.Məsələn,1saat=60 dəq., 1dəq.=60san. və s.
XIX əsrdə 12-lik say sistemindən geniş istifadə edilmişdir.Demək olar ki,12-lik say sistemi (10-luq say sistemi kimi) baş barmaqdan başqa,hər barmaqda (üç barmaq sümüyü) olan barmaq sümüklərinin sayı ilə əlaqədardır: 3x4=12. Çox güman ki,12-lik və 60-lıq say sistemləri arasında müəyyən əlaqələr də varmış.12-lik say sisteminin qalıqlarından indi də istifadə edilir.Bəzən 12 əvəzinə düjin işlədilir. Məsələn,1 sutka 2 düjin saat,1saat 5 düjin dəqiqə ,tam bucaq 30 düjin dərəcə və s.
Bu gün də insanlar cehizlik əşyaları-bıçaq,çəngəl,qaşıq, nəlbəki,stəkan və s. -on iki - on iki alırlar və s. 

        

ƏZİZ DOSTLAR GÜNDƏLİK HƏYATDA İSTİFADƏ OLUNAN SAY SİSTEMLƏRİNDƏN SİZ HANSILARINI BİLİRSİNİZSƏ BİZİMLƏ BÖLÜŞÜN.